२९ जेठ, काठमाडौं ।
दक्षिण एसियाको सूचना तथा सञ्चार प्रविधि (आईसीटी) क्षेत्रमा उल्लेख्य प्रगति हासिल गर्नका लागि नेपाल र श्रीलंकाले औपचारिक रूपमा एक रणनीतिक द्विपक्षीय साझेदारी सुरु गरेका छन्। यो महत्वपूर्ण सहकार्यले दुई राष्ट्रबीच डिजिटल रूपान्तरणलाई तीव्र पार्ने, नवप्रवर्तनलाई बढावा दिने र आर्थिक सहयोगलाई थप सुदृढ गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
यस अग्रगामी पहलको अवधारणा क्यान महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा सूचना प्रविधि अभियान्ता चिरञ्जीवी अधिकारीले अगाडि बढाएका हुन्। यस अवसरमा प्राज्ञिक विशेषज्ञ ओमकार बस्नेतको पनि उपस्थिति थियो। यस साझेदारीले दुई देशको डिजिटल भविष्यलाई आकार दिनका लागि निम्न ९ महत्वपूर्ण पहलहरूमा केन्द्रित हुनेछ:
१. नेपाल–श्रीलंका आईसीटी बिजनेस काउन्सिलको स्थापना:
क्यान महासंघले श्रीलंका एसोसिएसन फर सफ्टवेयर सर्भिसेज कम्पनीज (SLASSCOM) र आईसीटीए श्रीलंका (ICTA Sri Lanka) सँगको सहकार्यमा एक समर्पित द्विपक्षीय प्लेटफर्म स्थापना गर्नेछ। यस परिषद्ले आउटसोर्सिङ, साइबर सुरक्षा, फिनटेक, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) र अन्य उदीयमान प्रविधिहरू लगायतका महत्वपूर्ण क्षेत्रमा संरचित संवाद, सीमापार सहयोग र व्यापारिक सम्बन्धलाई सहजीकरण गर्नेछ।
२. स्टार्टअप र नवप्रवर्तनमा संयुक्त उद्यमलाई प्रोत्साहन:
यस ढाँचाले श्रीलंकाका भेन्चर क्यापिटलिस्ट, एक्सिलरेटर र कम्पनीहरूको सहयोगमा सह-लगानी मोडेल र इन्क्युबेशन कार्यक्रमहरूलाई जोड दिएको छ। यसले एआई, हेल्थटेक, एग्रिटेक र फिनटेकलगायतका क्षेत्रमा नेपाली स्टार्टअपहरूका लागि पर्याप्त वृद्धि अवसरहरू प्रदान गर्नेछ।
३. आईटी प्रमाणीकरणको पारस्परिक मान्यता:
डिजिटल सीपको कमीलाई पूर्ति गर्न र क्षेत्रीय कार्यबलको गतिशीलता बढाउनका लागि दुवै देशले आईटी प्रमाणीकरण र प्राविधिक तालिम कार्यक्रमहरूलाई पारस्परिक रूपमा मान्यता दिनेछन्। यस सम्झौताले आईटी विशेषज्ञहरूका लागि सीमापार व्यावसायिक अवसरहरूलाई सुव्यवस्थित गर्नेछ।
४. आउटसोर्सिङ र प्रतिभा आदानप्रदानलाई सहजीकरण:
यो साझेदारीले सफ्टवेयर विकास, क्लाउड कम्प्युटिङ, बिजनेस प्रोसेस आउटसोर्सिङ र साइबर सुरक्षा सेवाहरूमा आ-आफ्नो शक्तिको उपयोग गर्दै द्विपक्षीय आउटसोर्सिङ र प्रतिभा आदानप्रदान कार्यक्रमहरूलाई बढावा दिनेछ, जसले लागत-दक्षता र गुणस्तर सुनिश्चित गर्नेछ।
५. साइबर सुरक्षा सहयोगलाई सुदृढ गर्दै:
नेपालको एनपीसर्ट (npCert) र श्रीलंका सर्ट (Sri Lanka CERT) ले क्षेत्रीय साइबर सुरक्षा लचिलोपनलाई बलियो बनाउन खतरा खुफिया साझेदारी, सीमापार घटना प्रतिक्रिया र संयुक्त क्षमता निर्माण पहलहरूमा सहकार्य गर्नेछन्।
६. आईसीटी एक्स्पो र ट्रेड मिसनहरूको सह-आयोजन:
आईसीटी ट्रेड मिसन, एक्स्पो र सम्मेलनहरूको सह-आयोजन गर्ने योजना छ। नेपालको क्यान इन्फोटेक, B2B समिट, स्टार्टअप एक्स्पो र श्रीलंकाको ट्रेड एक्स्पो, कन्फरेन्स, पोलिसी डाइलगमा क्रस-नेशनल सहभागिता रहनेछ, जसले स्टार्टअप र टेक फर्महरूलाई नवप्रवर्तन प्रदर्शन गर्न र लगानीकर्ताहरूसँग संलग्न हुनका लागि एक सुदृढ प्लेटफर्म प्रदान गर्नेछ।
७. द्विपक्षीय आईसीटी लगानी कोषको स्थापना:
दुवै सरकारले सहयोगी अनुसन्धान, उत्पादन विकास र प्रविधि व्यावसायीकरणलाई समर्थन गर्न नेपाल–श्रीलंका आईसीटी नवप्रवर्तन कोषको स्थापना गर्ने बारेमा विचार गरिरहेका छन्, जसले डिजिटल प्रगतिको लागि उत्प्रेरकको रूपमा काम गर्नेछ।
८. शैक्षिक तथा अनुसन्धान सहकार्य:
प्रमुख आईसीटी विश्वविद्यालय र संस्थाहरूले एआई, ब्लकचेन र डेटा एनालिटिक्स जस्ता क्षेत्रमा संयुक्त अनुसन्धान, संकाय र विद्यार्थी आदानप्रदान र सहयोगी विकासका लागि समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गर्नेछन्।
९. डिजिटल नीति र फ्रेमवर्कको सामंजस्य:
यस पहलले नीति संवाद र सामंजस्यताका लागि प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछ, जसले डेटा संरक्षण, डिजिटल पहिचान, ई-वाणिज्य र सीमापार डिजिटल सेवाहरूमा नियामक ढाँचाहरूलाई मिलाएर सहज डिजिटल व्यापार र शासनलाई सहजीकरण गर्नेछ।
दीर्घकालीन दृष्टिकोण:
यसको दीर्घकालीन दृष्टिकोण भनेको नेपाल–श्रीलंका डिजिटल करिडोर स्थापना गर्नु हो। यो महत्वाकांक्षी पहलले दुवै राष्ट्रलाई दक्षिण एसियाभित्र पूरक डिजिटल हबका रूपमा स्थापित गर्ने लक्ष्य राखेको छ। यस साझेदारीले क्षेत्रीय आर्थिक विकास र प्रविधिमा नवप्रवर्तनका लागि नयाँ अवसरहरू सिर्जना गर्नेछ।
For more: nepal-srilanka ict collaboration
